Trudno wyobrazić sobie Boże Narodzenie bez betlejemskiej szopki. A czy wiecie skąd pochodzi ten zwyczaj?

Za ojczyznę szopek uznawane są Włochy. Tradycję inscenizowania wydarzeń związanych z narodzinami Jezusa zapoczątkował w XIII w. św. Franciszek, choć trzeba pamiętać, że okoliczności betlejemskiej nocy utrwalane były już wcześniej w postaci rzeźb czy obrazów.

Tradycja odtwarzania nadzwyczajnych okoliczności przyjścia na świat Jezusa przybiera najróżniejsze formy. Od średniowiecznych misteriów przez ludowe jasełka po figury będące prawdziwymi dziełami sztuki i misterne konstrukcje ruchomych szopek oparte na fascynujących mechanizmach. Wiele szopek ma status wręcz kultowy, najsłynniejsza w Polsce ruchoma szopka znajduje się w dolnośląskich Wambierzycach, na śląsku najbardziej znana jest szopka w katowickiej dzielnicy Panewniki. Cała polska mówi natomiast o szopkach krakowskich.

Dzisiaj we wszystkich kościołach i bardzo wielu domach szopka jest niezbędnym elementem bożonarodzeniowej dekoracji. I choć forma jaką przybierają bożonarodzeniowe szopki zmienia się z biegiem czasu to wciąż niezmiennie niosą nam one przesłanie tajemnicy przyjścia na świat wszechmocnego Boga pod postacią bezbronnego dziecka.

Figury do szopek – czyli kogo spotkamy w stajence

Odpowiedź na to pytanie nasuwa się sama. W szopce bożonarodzeniowej nie może zabraknąć postaci Świętej Rodziny, mędrców i pasterzy,  pamiętajcie jednak, zę świadkami i uczestnikami wydarzeń związanych z przyjściem na świat Jezusa były także zwierzęta i to o nich napiszemy dzisiaj nieco więcej. Dziś figury  zwierząt są ważnym elementem każdej szopki, a w symbolice chrześcijańskiej nadano im wiele znaczeń. Zwierzęta obecne przy narodzinach Jezusa były bowiem przepowiednią jego przyszłych losów.

Owce przyprowadzone do stajenki przez okolicznych pasterzy symbolizują łagodność, niewinność myśli oraz czystość serca. Baranek, w czasach starotestamentowych zwierzę przeznaczane na ofiarę, to symbol samego Chrystusa zmartwychwstałego i uwielbionego. Jego obecność to również zapowiedź przyszłej ofiary, jaką Jezus złoży na krzyżu.

Osioł jest alegorią uporu, wytrwałości, cierpliwości, posłuszeństwa i pokory. Te cechy można odnieść do przyszłego postępowania Chrystusa, do jego wytrwałości i uporu w wierze oraz posłuszeństwa i pokory wobec Ojca.

Krowa, ze względu na wytwarzane mleko, jest symbolem Ziemi Karmicielki. Byk oznacza płodność, siłę i moc. Pojawiająca się zamiennie z bykiem wół, ze względu na łagodne usposobienie ma znaczenie podobne do osiołka.

Wraz z Mędrcami ze Wschodu w stajence pojawiły się wielbłądy. Są one utożsamiane z powściągliwością, pokorą i wytrwałością. W ikonografii, w okolicach betlejemskiej groty często zauważyć możemy także gołębicę, znak Ducha Świętego, pokoju i czystości.

 

Anioły – boscy wysłannicy

Anioły których zadaniem jest niesienie posłannictwa bożego, wielokrotnie pojawiają się na kartach Starego Testamentu. Odgrywają też ogromnie ważną rolę w historii narodzenia Jezusa. To Archanioł Gabriel zwiastuje Maryi radosną nowinę o poczęciu Jezusa, anioł trzykrotnie nawiedz św. Józefa, ostrzegając przed niebezpieczeństwami i przynosząc wskazówki od Boga co do dalszego postępowania, a Chóry Anielskie obwieszczają pasterzom wieść o narodzinach Zbawiciela

Motyw anioła, jako istoty czystej i troskliwej, jest bardzo chętnie wykorzystywany przez artystów. Przedstawiani są najczęściej jako subtelne postacie podobne ludziom lecz zaopatrzone w skrzydła. Niosą ze sobą bardzo wiele treści symbolicznych.

Anioł, będąc bytem duchowym, pozbawionym płci i ludzkich żądz, postrzegany jest jako metafora czystości i niewinności. Ponieważ nie jest zdolny do czynienia zła, lecz skutecznie je zwalcza i mu zapobiega, symbolizuje siłę, ochronę i dobro.

Zapewniając nam swoje wstawiennictwo przed Bożym tronem, symbolizują zrozumienie, współczucie i życzliwość. Wizerunek anioła to także symbol boskiej opieki, bezpieczeństwa, spokoju i radości. Pamiętajcie więc by w Waszej szopce nie zabrakło figury anioła.

Szopka w domu przypomina o istocie świąt

Szeroka dostępność figur do szopek, z różnych materiałów ( szopki drewniane, figury gipsowe i wykonane z żywicy) o rozmaitych rozmiarach i bogatej kolorystyce pozwala na upowszechnienie zwyczaju ustawiana szopek w domach. Tradycja taka pojawia się w coraz większej liczbie rodzin i my też gorąco do niej zachęcamy. Figury możemy ustawić w szopce wykonanej własnoręcznie, możemy też zaopatrzyć się w gotową szopkę drewnianą. Nawet niewielki zestaw figur ustawiony pod choinką przypomni wszystkim domownikom o istocie świąt, dla najmłodszych będzie dodatkową atrakcją a dla rodziców i dziadków podstawą do snucia opowieści o Dobrej Nowinie